Máy lạnh tạo ra không khí mát mẻ, dễ chịu. Nhưng không phải lúc nào dùng máy lạnh cũng tốt. Khi thời tiết lạnh, mát mẻ thì nhiều người vẫn có thói quen bật máy lạnh và trùm mền ngủ. Như vậy hoàn toàn không tốt vì không những gây ra lãng phí điện mà còn dễ dẫn đến những tác hại khôn lường đến sức khỏe. Nhất là bệnh méo miệng.
Chị Ngân (Q.6, Tp.HCM) sau buổi sáng ngủ dậy, thấy một bên mặt giật giật. Lúc soi gương chị mới tá hỏa khi thấy miệng méo xệch, mắt thì không nhắm được, liệt một bên mặt. Chị Ngân nói: “Ăn uống thì thôi rồi là khó chịu, miệng, môi không khép kín được nên thức ăn, nước rơi vãi. Một bên mắt thì khó chịu vì không thể nhắm được. Đi khám ở bệnh viện bác sĩ bảo liệt dây thần kinh số 7, phải đi châm cứu nhiều ngày”.
Những trường hợp méo miệng như chị Ngân không phải là hiếm gặp, nhất là khi trời lạnh. Trường hợp nào nhẹ thì môi có thể chỉ hơi nhếch lên, nặng thì cả mặt như bị kéo xệch về một bên, hạn hữu lắm có trường hợp bị cả hai bên.
Tìm hiểu về bệnh méo miệng
Phó giáo sư Nghiêm Hữu Thành, Giám đốc Bệnh viện Châm cứu(Hà Nội) cho biết, méo miệng là thuật ngữ dân gian, trong y học cổ truyền gọi là khẩu nhãn òa ta, miệng mắt có tà khí tấn công. Nói theo lý luận thì đây là bệnh lý phong hàn, tấn công vào các kinh lạc vùng mặt. Nguyên nhân gây bệnh là do hàn tà và phong tà, làm tắc nghẽn các kinh mạch, dẫn đến mắt không nhắm kín, miệng bị méo sang một bên. Theo y học hiện đại thì là đây là liệt dây thần kinh 7 ngoại biên – chỉ đạo vận động của tất cả nhóm cơ ở nửa mặt.
Trong các nguyên nhân gây liệt ngoại biên thì yếu tố do lạnh là phổ biến nhất. Ngoài ra viêm tai xương chũm, chấn thương, viêm màng não… cũng có thể khiến miệng bị méo. Chứng bệnh này có thể xảy ra ở mọi thời điểm, nhưng cứ đến trời lạnh, số người mắc lại tăng. Lý do là vùng đầu mặt là nơi dễ bị nhiễm lạnh nhất, dẫn đến hiện tượng co mạch, co cơ vùng mặt và tai làm dây thần kinh 7 bị phù nề, gây tắc nghẽn dẫn truyền các xung động thần kinh, làm liệt vận động của một bên mặt.
Biểu hiện của bệnh là mắt không nhắm kín được, miệng méo về bên lành. Khi mắc, người bệnh cần lưu ý đến viện kịp thời, tỷ lệ tự khỏi là rất thấp. Hiện châm cứu là phương pháp điều trị hữu hiệu nhất. Khi bệnh nhân càng đến sớm, hiệu quả điều trị càng cao, ít để lại di chứng, kết quả tốt nhất trong vòng 6 tháng kể từ khi có biểu hiện bệnh. Các bệnh viện thường kết hợp cả Đông y – châm cứu, kết hợp xoa bóp, bấm huyệt… và Tây y để mang lại hiệu quả điều trị cao, bệnh nhanh khỏi.Nếu để lâu không chữa, bệnh có thể để lại di chứng nặng nề như: Teo cơ một bên mặt, mắt viêm nhiễm do không chớp được, ăn uống rất khó khăn do môi không khép kín được, mất thẩm mỹ…
Thời gian điều trị thông thường 3-4 tuần, với 20-30 lần châm cứu. Có trường hợp nặng thì kéo dài 6-8 tuần. Trường hợp đến viện muộn có khi phải kéo dài trong nhiều tháng mới hiệu quả. Nhóm tuổi nào cũng dễ mắc bệnh, có trẻ 4-5 tháng tuổi đã bị nhưng hãn hữu. Nhiều người lầm tưởng cho rằng chỉ người già sức khỏe yếu thì dễ bị, còn người trẻ, khỏe thì không bị. Trong khi thực tế, người trẻ chủ quan, ăn mặc phong phanh lại dễ mắc hơn người già (thường ủ ấm rất tốt). Những người có sức đề kháng yếu, hay bị căng thẳng, mệt mỏi và làm việc ngoài trời nhiều có nguy cơ bị cao hơn.
Bệnh rất dễ bị tái phát
Các chuyên gia cho biết, chứng liệt mặt này không nguy hiểm đến tính mạng nhưng cũng gây nhiều khó khăn cho bệnh nhân trong thể hiện cảm xúc. Vì vậy phải điều trị sớm. Trung bình thời gian điều trị là 3-4 tuần, với 20-30 lần châm cứu. Trường hợp điều trị muộn có khi kéo dài trong nhiều tháng mới hiệu quả.
Nếu để lâu không chữa, bệnh có thể để lại di chứng nặng nề như: Teo cơ một bên mặt, mắt viêm nhiễm do không chớp được, ăn uống rất khó khăn do môi không khép kín. Ngoài ra, bệnh cũng rất dễ tái phát, có nhiều bệnh nhân điều trị đến 3 lần trong cùng một bên mặt do không giữ gìn theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Vì thế, theo PGS Hữu Thành, để phòng bệnh, quan trọng nhất là giữ ấm vùng đầu mặt cổ. Đối với trẻ nhỏ, khi chơi ngoài trời lạnh, cha mẹ cần chú ý mặc ấm, quấn khăn, đội mũ cho bé, chơi trong thời gian ngắn, không nên nằm trong phòng máy lạnh. Đối với người lớn, luôn giữ gìn để không bị lạnh, tránh ngồi trúng luồng gió, không tắm quá khuya, khi ra ngoài cần mặc ấm, đeo khẩu trang, kính bịt mặt để tránh gió lùa, hạn chế dùng máy lạnh. Sau khi uống rượu, bia không đi ngoài trời lạnh, tắm lạnh, ngủ máy lạnh. Khi đã mắc bệnh, cần tuyệt đối tránh gió, hàng ngày rửa mặt bằng dung dịch muối NaCl 9%o hoặc cloramphenicol 10,4%.
Các chuyên gia khuyên rằng, để đề phòng bệnh méo miệng, lệch mặt do liệt dây thần kinh ngoại biên số 7, cần tránh để nhiễm lạnh đột ngột, tránh để quạt, máy lạnh thổi trực tiếp vào vùng đầu mặt. Khi có dấu hiệu sớm của bệnh như tê, mất cảm giác một bên mặt, sau tai, mất cảm giác ở lưỡi, cần điều trị sớm bằng y học hiện đại hay cổ truyền, kết hợp châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp để có khả năng phục hồi cao nhất. Nếu bệnh bị tái phát đi tái phát lại nhiều lần, bệnh nhân bị lệch mặt cần thăm khám chuyên sâu để tìm bệnh lý khác.
